حرکت اسلامی ازبکستان در پی ایجاد حکومت اسلامی در ازبکستان است شمال افغانستان در گذشته از پایگاه‌های سنتی گروه‌های شورشی مانند طالبان یا گروه موسوم به دولت اسلامی (داعش) به شمار نمی‌رفت. اما در سال‌های اخیر فعالیت این گروه‌ها در مناطق مختلف شمال افغانستان افزایش چشم‌گیری یافته است. هرچند فعالیت گروه موسوم به دولت اسلامی (داعش) عمدتا در شرق افغانستان به ویژه در ولایت ننگرهار تمرکز داشته است اما حمله اخیر (۲۰ژوئن) نیروهای منسوب به داعش بر مرکز ولسوالی درزاب ولایت جوزجان حضور این گروه در شمال افغانستان را به رخ کشید. ده‌ها تن از نیروهای امنیتی و افراد غیرنظامی در این حمله جان باختند. نیروهای طالبان و داعش عمدتا در ولسوالی‌های درزاب و قوش تیپه ولایت جوزجان، ولسوالی‌های صیاد و کوهستانات ولایت سرپل و ولسوالی‌های بلچراغ و گرزیوان ولایت فاریاب حضور دارند که این ولسوالی‌ها در یک جغرافیایی متصل به هم قراردارند و این منطقه یک مثلث شورش‌گری را در شمال افغانستان تشکیل داده است. بیشتر ساکنان این مناطق را ازبیک‌ها تشکیل می‌دهند .از این رو پیکارجویان حرکت اسلامی ازبکستان بیشتر در این ساحه تجمع کرده‌اند. این ساحه کوهستانی امکان تردد آزاد پیکارجویان حرکت اسلامی ازبکستان را در بین ولایت‌های مختلف شمال افغانستان فراهم کرده است. به گفته مقام‌های محلی از دو سال بدین سو راه‌های مواصلاتی ولسوالی‌های درزاب و قوش تیپه ولایت جوزجان با مرکز این ولایت به دلیل حضور گروه‌های شورشی مسدود است و دولت تجهیزات مورد نیاز نیروهای خود را تنها از طریق هوا می‌تواند به این ولسوالی‌ها بفرستد. با آنکه شمار دقیق نیروهای منسوب به داعش در شمال افغانستان مشخص نیست اما بای مراد، ولسوال درزاب ولایت جوزجان مدعی است که شمار آنها در این ساحه به دو هزار نفر می‌رسد که چند صد نفر آنها را نیروهای حرکت اسلامی ازبکستان از متحدان گروه داعش تشکیل می‌دهد . پس از آمدن دوباره این گروه به افغانستان بخشی از این گروه نتوانست اتحاد خود را با طالبان حفظ کنند، در نزاع‌های محلی و جنگ‌های میان گروهی در ولایات شرقی و جنوبی افغانستان شماری از اعضای حرکت اسلامی ازبکستان کشته شدند. در دو سال گذشته خبرهایی مبنی بر کشته شدن عثمان غازی رهبر جوان شاخه داعش این گروه در جنگ‌های ولایت ارزگان افغانستان نیز منتشر شد. همچنین برخی از آگاهان امور به این باوراند که عبدالرحمن یولداش پسر بزرگ طاهر یولداش، رهبری بخشی از حرکت اسلامی ازبکستان را به عهده گرفته است. ذبیح الله امانی، سخنگوی والی فاریاب می‌گوید که عبدالرحمن یولداش اخیرا به شمال افغانستان آمده و در روستاهای ولایت‌های جوزجان و سرپل دیده شده است. آقای امانی می‌گوید، عبدالرحمن یولداش برای تمویل مالی نیروهای این گروه به شمال افغانستان آمده بود تا این گروه بتواند نیروهای جدید را جلب و جذب کند. رحمت الله ترکستانی، فرمانده پلیس جوزجان می‌گوید که نیروهای حرکت اسلامی ازبکستان علاوه بر تبلیغات دینی و تشویق مردم به جهاد در مناطق تحت کنترل‌شان، مراکزی را برای آموزش فنون جنگی و مین‌گذاری برای کودکان و نوجوانان ایجاد کرده‌اند. وحید مژده، کارشناس امور سیاسی، به این باور است که فقر، بیکاری و نارضایتی مردم از دولت مرکزی افغانستان باعث شده تا گروه‌های مختلف شورشی به آسانی بتوانند از میان مردم سربازگیری کنند. باآنکه مقامات ولایات شمالی افغانستان از حضور نیروهای حرکت اسلامی ازبکستان و داعش در این مناطق ابراز نگرانی می‌کنند اما وحید مژده به این بار است که داعش درشمال افغانستان نیرومند نیست؛ بلکه او می‌گوید دولت برای دریافت حمایت بیشتر جهانی این گروه را بزرگ‌نمایی می‌کند که اینکار به باور او به سود طالبان تمام شده است.